CO vergiftiging

Een giftig gas!

Elk jaar sterven in België ongeveer 50 mensen door CO vergiftiging en worden er meer dan 1000 in het ziekenhuis opgenomen na zulke koolstofmonoxidevergiftiging. De meeste daarvan zijn jonger dan 30 jaar! De meeste ongevallen gebeuren in het weekend. De meeste koolstofmonoxydevergiftigingen worden veroorzaakt door waterverwarmingstoestellen. Het is dus niet verwonderlijk dat de helft van de vergiftigingen in de badkamer gebeurt. Tussen november en april stelt men de meeste ongevallen vast.

Wat is CO?

Wanneer een brandstof brandt komt er CO vrij. Dit is een kleurloos en reukloos gas. Wanneer er voldoende zuurstof is wordt het CO omgezet in CO2 (koolzuurgas). Dit koolzuurgas is niet giftig. Wanneer er onvoldoende zuurstof aanwezig is stijgt de hoeveelheid vrijgekomen CO tot een gevaarlijk peil. In geval van aardgas wordt de vlam dan geel in plaats van blauw. Een teveel aan condensatiedampen is eveneens een alarmsignaal. In dit geval werkt de afvoer van de verbrande gassen niet goed (terugdringing).

Tips met betrekking tot gas

• Laat werkzaamheden aan gasinstallaties over aan een installateur.
• Laat gastoestellen regelmatig (1 x per 1 à 2 jaar) schoonmaken en controleren door een installateur. Daarbij moet ook gekeken worden of het toestel voldoende luchttoevoer heeft. Vaak kan je aan een sticker op de installatie zien wanneer deze voor het laatst is gecontroleerd.
• Bij het vervangen van een toestel moeten ook de leidingen worden gecontroleerd. In risicosituaties is een gerichte controle van belang. Bijvoorbeeld als in vergelijkbare situaties lekkages optreden.
• Waarschuw het energiebedrijf (of een installateur) als je gas ruikt buiten of in de woning en:
  1. sluit de hoofdkraan
  2. open deuren en ramen
  3. vermijd vuur of vonkvorming
  4. schakel geen elektrische verlichting of toestellen in of uit
  5. hou je zich nauwkeurig aan de gebruiksaanwijzing van toestellen
• Naast explosiegevaar bestaat ook het gevaar van koolmonoxidevergiftiging. Goede ventilatie is nodig voor de verbranding; stop daarom nooit ventilatiegaten dicht.
• Afvoerloze (‘open’) geisers zijn gevaarlijk. De verbrandingsgassen hopen zich bij slechte ventilatie op in jouw huis en kunnen koolomonoxidevergiftiging veroorzaken. Schakel een installateur in om een geiser met goede afvoer naar buiten te installeren.
• Oude gaskachels kunnen bij slechte ventilatie ook problemen veroorzaken. Schakel een installateur in om de kachel en de afvoer te controleren.
• Hebben jij en jouw huisgenoten regelmatig hoofdpijn? Dit kan veroorzaakt worden door koolmonoxidevergiftiging. Raadpleeg niet alleen jouw dokter, maar ook jouw installateur.
• Wees heel voorzichtig met tweedehands toestellen. De kans is groot dat ze niet meer goed werken en dus gevaarlijk zijn. Je kan een tweedehands toestel wel laten controleren door een installateur.

Wat is CO vergiftiging?

CO wordt via de longen zeer snel opgenomen in het bloed. In het bloed hecht het zich vast op de rode bloedcellen en verstoort het transport van zuurstof (O2). De ernst van de vergiftiging hangt af van :

• de hoeveelheid CO in de ruimte
• de duur van blootstelling
• de leeftijd en de gezondheidstoestand van het slachtoffer

Oorzaken van CO vergiftiging

• Te weinig luchtverversing
• Warmwatertoestellen en boilers op gas in een niet geventileerde badkamer
• Een 5 liter gasgeiser, aangesloten op een douche; die toestellen zijn daar niet voor berekend en zijn enkel geschikt voor de keuken of wastafel
• Kolenkachels in over-geïsoleerde kamers met weinig luchtverversing
• Kolenkachels die gesmoord worden (dichttrekken van de schuif)
• Overgedimensioneerde kachels (kachels met té groot vermogen in verhouding tot de te verwarmen ruimte)
• Kachels die aangesloten zijn op een slecht trekkende schouw
• Plotse verhoging van de buitentemperatuur
• Mobiele verwarmingstoestellen als gas - en petroleumkachels die niet aangesloten zijn op een schouw, in beperkte ruimtes zonder luchtverversing
• Uitlaatgassen van voertuigen in een gesloten garage

Hoe vergiftiging voorkomen?

• Verluchting: elke kamer waar een bijzetverwarming (open vlam) functioneert, moet goed worden verlucht.
• Laat verwarmingstoestellen en waterverwarmers steeds door een erkend installateur aansluiten.
• Alle toestellen moeten aangesloten worden op een schouw of moeten een rechtstreekse afvoer naar buiten hebben.
• Meerdere apparaten mogen niet op dezelfde schouw worden aangesloten.
• Laat schoorstenen en verwarmingstoestellen geregeld (1 keer per jaar) nakijken en vegen.
• Slaap nooit in een kamer waarin een waterverwarmer brandt of waarin een verplaatsbaar verwarmingstoestel brandt op gas of petroleum.
• In de badkamer waar een gasgeiser of een verwarmingstoestel staat, is een rooster van minimum 150 cm² (vb 10cm op 15 cm) onderaan in de deur en bovenaan in de muur wettelijk verplicht.
• Laat nakijken dat de schoorsteen goed trekt

Tip: Let op volgende alarmsignalen:

• Klachten bij verschillende personen tegelijk of huisdieren die raar doen
• Klachten die zich steeds in dezelfde omstandigheden voordoen (vb nemen van de douche)
• Roetafzetting op de muren rond de gasgeisers bij de aansluiting aan de schouw
• Gele of verkleurde vlammen bij gasbrander
• Abormaal hoge vochtigheid of condensatie in huis

Symptomen van vergiftiging

Hoe CO vergiftiging herkennen? Concentratiemoeilijkheden, hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, braakneigingen. Bij CO vergiftiging komen deze symptomen telkens voor bij dezelfde omstandigheden (bvb in de badkamer of kijkend naar TV in de woonkamer) en verdwijnen bij het verlaten van die ruimte. CO vergiftiging kan verward worden met andere aandoeningen: diarree (bij voedselvergiftiging) en koorts (bij griep).

Wanneer een slachtoffer in dit stadium niet snel gered wordt kan hij/zij het bewustzijn verliezen en in een diepe coma terechtkomen. Bij een zeer hoge CO-concentratie treedt dit coma snel in, nog voor het slachtoffer de tijd heeft om te beseffen dat er iets mis is.
Bij vragen contacteer het Antigifcentrum: Bel gratis 070 245 245

Wat te doen bij CO vergiftiging?

• EERSTE HULP
• Open eerst ramen en deuren
• Schakel het toestel uit
• Breng de persoon uit de kamer
• Indien de persoon bij bewustzijn is, bel de huisarts
• Indien de persoon buiten bewustzijn is, bel de 112 (ook voor GSM)
• Indien het slachtoffer niet meer ademt, moet onmiddellijk met kunstmatige beademing worden gestart.

Behandeling

Het is absoluut noodzakelijk om het slachtoffer zo vlug mogelijk zuurstof toe te dienen via een speciaal masker. Deze zuurstofbehandeling moet minstens 6 uur lang worden aangehouden. In ernstige gevallen zal het slachtoffer worden overgebracht naar een ziekenhuis dat over een speciale hyperbare kamer beschikt.

Indicaties voor hyperbare zuurstofbehandeling:

• bewustzijnsverlies (ook al duurt dit maar kort)
• in geval van bewustzijnsdaling, verandering van de spier- en peesreflexen
• zwangerschap
• bestaande hart- of longaandoening aandoening en/of gewijzigd ECG

CO melder

Plaatsing

• Per woning wordt best minimaal één koolstofmonoxide melder geïnstalleerd in of in de nabijheid van de slaapkamer(s). Het is echter aan te bevelen om in de woonkamer en op iedere etage van de woning een melder te plaatsen.
• Plaats de melder minstens op enige afstand van een apparaat dat koolmonoxide kan afgeven. Dit voorkomt onnodig vals alarm.
• Plaats een CO melder op ±1,5m hoogte

Onderhoud

• De CO melder is voorzien van een 9 Volt batterij die een levensduur heeft van minimaal 5 jaar onder normale omstandigheden.
• Behoudens het af en toe reinigen van de buitenzijde met een droge doek, heeft de melder geen onderhoud nodig.
• Wel is het wenselijk de melder wekelijks te testen door middel van de Pauze/Test knop.

Combinatiemelder

Vermits rook stijgt moet een rookmelder tegen het plafond worden gehangen. Vermits CO gas zich vermengt met de lucht en voortbeweegt met de luchtstroom, moet de CO melder best gehangen worden op ongeveer op 1,50 m hoog. Een combinatie van rookmelder met CO-melder kan dus nooit optimaal functioneren.