Brandveilig bouwen

• Preventie door aangepaste bouwmaterialen: 500 jaar oud
• Bouwmaterialen hebben invloed op brandveiligheid

Brandwerendheid

De brandwerendheid, eigenlijk "weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag", is vooral van belang bij scheidingswanden, deuren, ramen en plafonds. Voor binnenwanden is de brandwerendheid in principe 20 minuten. Gipskarton, gipsvezelplaat, silicaatplaat, multiplex, en meubelpaneel zijn hiervoor geschikt. Zijn niet geschikt: hardboard, houtvezelcement plaat, multiplex van naaldhout, schroten van alle houtsoorten, spaanplaat, zachtboard, PS hardschuim wand- of plafondplaten, PUR hardschuim wand- of plafondplaten, hard PVC schroten, panelen.

Brandwerendheid, de bijdrage tot brandvoortplanting en rookontwikkeling zijn van groot belang als het gaat om de vluchtroute. Deze route moet zo lang mogelijk begaanbaar blijven bij brand, anders wordt het zeer moeilijk om aan de brand te ontkomen. Bij het doe-het-zelven bestaat het gevaar dat, bijvoorbeeld door het verwijderen van een wand of deur of het verkleinen van een raam, de ontvluchting bij brand in gevaar komt.

Brandvoortplanting

Bij een beginnende brand in een ruimte is de brandbaarheid van het materiaal van belang. Als het interieur (o.a. meubilair, vloerbedekking, behang, gordijnen) snel vuur vat, bemoeilijkt dat het vluchten van de personen in de ruimte en kunnen er veel slachtoffers vallen. Die brandbaarheid is niet alleen afhankelijk van het materiaal zelf, maar ook van de ondergrond. Een voorbeeld is vinylbehang, papier met daaronder een schuimlaag. De schuimlaag belet dat het behang zijn warmte afgeeft aan de muur en daardoor schieten de vlammen omhoog. Behang zonder zo'n schuimlaag brandt veel slechter. De wandbekleding verliest warmte aan het metselwerk en de vlammen planten zich minder snel voort.

Tips voor de doe-het-zelver
Als er brand ontstaat, is het van belang dat deze zich niet snel uitbreidt. Om die reden moeten de materialen waarmee wanden en plafonds zijn bekleed, de brandvoorplanting tegengaan. In tabel 1 zijn de geschikte producten en in tabel 2 de NIET geschikte producten ondergebracht.

Rookontwikkeling

Ten slotte is de hoeveelheid rook die materialen bij brand ontwikkelen van belang. Een (zeer) sterke rookontwikkeling beperkt snel het zicht en bemoeilijkt daardoor het vluchten. Bovendien is de kans op bedwelming groot.

Brandveilig doe-het-zelf: muren

• Dragende wanden
  Steen en (gas)beton zijn onbrandbaar. Dragende wanden van dit materiaal zijn voldoende brandwerend en eenvoudig te bouwen.
• Niet-dragende wanden
  Gasbeton en gipsblokken zijn onbrandbaar en voldoende brandwerend voor niet-dragende scheidingswanden. Het gewicht kan echter soms te groot zijn. In dat geval kan de wand worden opgebouwd uit houten stijl- en regelwerk met aan weerszijden platen, zoals gipsplaat bij voorkeur type GKF, gipkskartonplaat met verhoogde brandwerendheid.
• Niet brandbare isolatiematerialen als glaswol of steenwol, geplaatst tussen de platen, verbeteren in het algemeen de brandwerendheid (en de geluidwering) van de wand.
• Isolatiematerialen van kunststof (voor geluidwering) smelten of verkolen snel en dragen weinig bij aan de brandwerendheid van een lichte wand. Polystyreenschuim kan, eenmaal gesmolten, zelfs leiden tot een snelle uitbreiding van de brand.

Brandveilig doe-het-zelf: ramen en deuren

• Deuren
  Deuren binnen een woning die toegang geven tot de vluchtroute kunnen het beste een brandwerendheid van tenminste 20 minuten hebben. Gewone deuren van hardboard bezwijken al na circa 8 minuten. Vouw- en schuifdeuren hebben vrijwel geen brandwerendheid en sluiten slecht af. Die kan je dus beter niet gebruiken. Vouwdeuren van zacht PVC zijn bovendien zeer brandbaar.
• Ramen
  Gewoon glas zal bij brand snel springen. Je kan ramen in een binnenwand voldoende brandwerend maken door (spiegel)draadglas aan te brengen, dat met glaslatten in een houten kozijn bevestigd wordt. Draadglas houdt vlammen enige tijd tegen. Het laat wel hittestraling door.
• In steeds meer woningen wordt dubbelglas toegepast voor warmte,- en geluidsisolatie. Zoals de naam aangeeft, bestaat dubbelglas uit twee glaslagen. Daartussen zit lucht. Deze luchtlaag verdeelt de druk die op de glasplaten wordt uitgeoefend. Daardoor is dubbelglas sterker dan gewoon glas.
  Voorzetruiten van acryl vatten gemakkelijk vlam. Ze zijn om die reden niet aan te raden in een vluchtweg. Bij voorzetramen moet u ook nagaan of ze ontvluchten via dat raam niet belemmeren.

Brandveilig doe-het-zelf: aandachtspunten

Vluchtroute: Hou bij het aanbrengen van materialen langs de vluchtroute rekening met de brandveiligheid: de vluchtroute moet zo lang mogelijk begaanbaar blijven om aan de brand te kunnen ontsnappen.

Gevaarlijke stoffen: bepaalde soorten verf, lijm, bestrijdingsmiddelen, soldeerwater, afbijtmiddelen en terpentine. De damp kan licht-ontvlambaar zijn en soms zelfs explosief. Een brandende sigaret, een waakvlam of zelfs een vonk (door het omzetten van een schakelaar of het aanslaan van een elektrisch apparaat) kunnen al genoeg zijn om een brand of een ontploffing te veroorzaken.

Licht ontvlambare stoffen: zorg dat er een emmer water of zand, een branddeken, een aangesloten tuinslang of een brandblusser bij de hand zijn.

Cement: nat cement kan brandwonden veroorzaken.

• Zorg steeds voor voldoende bescherming van handen, knieën, voeten en onderbenen.
• Draag waterdichte handschoenen, kniebeschermers en laarzen. Lederen of stoffen handschoenen zijn niet geschikt
• Stop broekspijpen niet in de laarzen maar trek ze eroverheen.
• Verwijder kledij en schoeisel waarin cement binnengedrongen is en reinig de besmeurde huid grondig met water.

Tabel 1: geschikte producten voor plafond,- of wandbekleding

Tabel 2: producten niet aan te raden als plafond,- of wandbekleding